اجرای روف گاردن و مراحل و هزینه اجرای بام سبز | صفر تا 100

 

روف گاردن (Roof garden) یک واژه لاتین به معنای بام سبز است. اجرای روف گاردن با هدف شبیه سازی فضای سبز در مکان‌هایی که امکان کاشت گیاه وجود ندارد، انجام می‌شود. اگرچه طراحی و اجرای بام سبز در پشت بام ساختمان‌ها و آپارتمان‌های بزرگ رواج یافته، اما ساخت فضای سبز شبیه سازی شده در تراس، سقف پارکینگ یا هر محیطی دیگری که شرایط لازم را داشته باشد، امکان پذیر است. در هر دوره زمانی تکنیک‌هایی در ساخت و ساز ساختمان و صنعت عمران باب می‌شود؛ به جرات می‌توان گفت این روزها ایجاد فضای سبز یا همان روف گاردن در پشت بام یا سایر قسمت‌های خانه یکی از لوکس‌ترین و جذاب‌ترین گزینه‌ها برای هر سازه محسوب می‌شود.

روف گاردن چیست؟ 

 

طبق یک تعریف رایج می‌توان گفت: روف گاردن یا بام سبز مکانی بالاتر از سطح زمین بوده که در آن بستر مناسب برای رشد و تکثیر گیاهان فراهم شده است. منظور از مکان بالاتر از سطح زمین در این تعریف می‌تواند سقف خانه، پشت بام، تراس یا هر بخش دیگری باشد. شاید پیاده سازی چنین طرحی آسان به نظر برسد، اما نیازمند بررسی‌های دقیق و پیچیده است. علاوه‌بر طراحی اصولی، ساختن فضای سبز در پشت بام مستلزم برنامه ریزی و کارشناسی متخصصین می‌باشد.

اجرای روف گاردن

اجرای روف گاردن غالبا در طبقات بالای ساختمان‌ها و آسمان خراش‌های مسکونی و تجاری انجام می‌پذیرد. از نگاه بسیاری از افراد این روش به زیبایی و شکوه هرچه بیشتر بنا کمک می‌کند. اما اگر بخواهیم با نگاهی دقیق‌تر به این فضای سبز مصنوعی بنگریم به جنبه‌های دیگری از آن پی خواهیم برد.

Roof garden می‌تواند کاربردهای شگفت انگیزی برای ساکنین مجتمع یا آپارتمان به ارمغان بیاورد:

• بخشیدن جلوه‌ای خاص و زیبا به ساختمان
• ایجاد فضایی برای تفریح و گذراندن وقت
• فراهم کردن محیطی برای استراحت زیر سایه آفتاب
• ایجاد بستری برای بازی کودکان
• امکان کاشت میوه و مواد غذایی
• کنترل شرایط جوی
• فراهم کردن سرپناه برای پرندگان
• …

تاریخچه پیدایش Roof garden 

حالا که متوجه شدید روف گاردن چیست، شاید بد نباشد مختصری با تاریخچه پیدایش ساخت باغ روی سقف خانه‌ها نیز آشنا شویم. جالب می‌شود بدانید ایده ساخت فضای سبز روی پشت بام به دهه 1960 بازمی‌گردد. نخستین بار آلمانی‌ها این طراحی را در ساخت خانه و آپارتمان اجرا کردند. با توجه به جذابیت‌هایی که این روش در پی داشت، به سرعت ایده آن در سراسر اروپا و آمریکا رواج یافت. امروزه در ایران، طراحی و اجرای بام سبز در شهرهای برتر اقتصادی نظیر تهران مشاهده می‌شود. هر چند این پروژه در اغلب شهرهای دیگر نیز به صورت پراکنده در حال اجرا است.

مراحل اجرای روف گاردن از صفر تا صد 

 

برای بسیاری از افراد مراحل طراحی و اجرای روف گاردن جای سوال دارد. ساخت Roof garden یک هنر خلاقانه است که بسیاری از علوم مهندسی را درگیر می‌کند. به جرات می‌توان گفت در طول پروژه ساخت بام سبز به علوم مهندسی سازه، کشاورزی، محیط زیست، خاک، برق و … مورد نیاز است. بسیاری از مشاغل درگیر اجرای فضای سبز روی پشت بام می‌شوند. برق کار، لوله کش، کشاورز و … همه و همه برای شبیه سازی فضای سبز روی بام ساختمان دست به کار می‌شوند و  در نهایت یک چشم انداز ایده آل در بالاترین نقطه از ساختمان خلق می‌شود. در ادامه به صورت مفصل به نحوه ساخت این باغ‌ها می‌پردازیم.

گام اول – زیرسازی کف 

در اولین مرحله از اجرای روف گاردن ابتدا باید میزان بارگذاری مجاز روی سقف برآورد شود. پس از تعیین حداکثر بار مجاز، پروسه زیرسازی و شبکه بندی آهنی کف با قوطی‌های 4*4 آغاز می‌شود. به طور کلی فرایند زیرسازی از دو بخش مجزا اما به هم پیوسته تشکیل شده است:

• کروم بندی: شیب دادن به سطح با هدف هدایت آب به سمت چاه خروج اقدامی است که در کروم بندی انجام می‌شود. آب باران، برف و حتی آب حاصل از آبیاری فضای سبز نباید روی سقف جمع شود. از همین رو در این مرحله با اجرای شیب مسیر خروج آب تعبیه می‌شود.
• ایزولاسیون: علاوه‌بر جلوگیری از تجمع آب، می‌بایست فکری به حال نفوذ ریشه گیاهان به سقف نمود. این اتفاق با اجرای ایزولاسیون تا حدودی قابل پیشگیری است. معمولا از ایزوگام یا ورق‌هایی نظیر ژئو ممبران، ژئو تکستایل، ژئو کامپوزیت و … جهت عایق بندی استفاده می‌شود.

در ادامه‌ی مرحله‌ی زیرسازی برای طراحی و اجرای بام سبز، نوبت به اجرای شبکه آهنی می‌رسد. این شبکه باید بر اساس محاسبات اولیه از حداکثر میزان بار وارده ساخته شود. شبکه آهنی محل اجرای تاسیسات مکانیکی و برقی است. همچنین این شبکه محل خروج آب را در بر می‌گیرد. اصول خاصی برای شبکه اصلی Roof garden در نظر گرفته می‌شود. برای مثال اندازه قوطی‌ها، فاصله شبکه تا کف بام و نحوه اتصال آنها به هم نیاز به بررسی دقیقتر دارد. نکته مهم این است که قوطی‌هایی که برای شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند، حتما باید با ضد زنگ پوشش داده شوند.

گام دوم – اجرای تاسیسات

در گام بعدی از طراحی و اجرای روف گاردن باید به فکر اجرای تاسیسات بود. منظور از تاسیسات لوله کشی آب، برق و گاز است. اجرای این تاسیسات وابستگی شدیدی به نیاز پروژه خواهد داشت. برای مثال اگر کارفرما نیازی به تامین گرمایش روف گاردن نداشته باشد، شاید بتوان از گازکشی صرف نظر کرد. نکته اصلی نحوه اجرای تاسیسات است. در این مرحله لوله کشی‌های مدنظر از زیر شبکه آهنی به سمت نقاط هدف انجام می‌گیرد. شلنگ‌های آبیاری باید از فلکه اصلی آب به سمت محل کاشت گیاهان هدایت شوند. یا کابل برق می‌بایست تا نقاطی که به روشنایی نیاز دارند، کشیده شود.

گام سوم – ایجاد فضای سبز 

قطعا الان می‌دانید روف گاردن چیست، بنابراین زمان آن رسیده تا فضای سبز مدنظر شما ایجاد شود. در این مرحله از باکس‌های مختلف برای ساخت محل پوشش گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نحوه کاشت گل در این باکس‌ها نیز باید به صورت اصولی انجام شود. برای مثال عمق کاشت گیاه باید مناسب باشد. همچنین قراردادن مسیری برای عبور آب داخل باکس اهمیت زیادی دارد.

گام چهارم – تکمیل روف گاردن

تا به اینجا اجرای روف گاردن به خوبی پیش رفته است. در این مرحله نوبت به تکمیل پروژه می‌رسد. نصب ورق پانچ و ساخت چمن مصنوعی یا حتی طبیعی در کف، ساخت آلاچیق، قرار دادن صندلی و مبل، نورپردازی، انتخاب محل باربیکیو و … از جمله اقداماتی است که در این مرحله انجام می‌شود. البته بسیاری از اقداماتی که در این بخش انجام می‌گیرد، به صورت اختیاری بوده و طبق نظر کارفرما انجام می‌شود.

روش‌های مختلف طراحی و اجرای بام سبز 

 

جالب است بدانید طراحی و اجرای روف گاردن به چهار روش متداول انجام می‌شود. هر یک از این روش‌ها تفاوت‌هایی با روش دیگر از لحاظ پوشش گیاهی، طراحی و … دارد. در ادامه به بررسی انواع Roof garden در ساختمان می‌پردازیم:

روش اول – سیستم متمرکز

یکی از پرطرفدارترین روش‌های ساخت روف‌گاردن روش سیستم متمرکز است. از این روش در بسیاری از منابع با عنوان مقطع عمیق نیز یاد می‌شود. باغ‌هایی که به صورت سیستم متمرکز در پشت بام طراحی می‌شوند، شباهت زیادی به پارک‌های سطح شهر دارند. این مهم به دلیل پوشش گیاهی متنوع و مختلفی است که در سیستم‌های متمرکز استفاده می‌شود. باید در نظر داشت عمق بالای این روش به معنی افزایش وزن بار است. این موضوع مشکلات و چالش‌های زیادی را برای سازه ایجاد خواهد کرد.

روش دوم – سیستم گسترده 

برخلاف روش قبل، اجرای روف گاردن به روش گسترده با عمق بسیار کمتری انجام می‌گیرد. به این ترتیب وزن نهایی وارد بر ساختمان کاهش پیدا می‌کند. به عبارتی از این روش برای اعمال حداقل بار به سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرفی سیستم‌های گسترده تنها مناسب کاشت یک یا دو نوع گیاه هستند، نه بیشتر. عموما این بام‌های سبز جوابگوی انواع سطوح شیبدار و مسطح می‌باشند.

روش سوم – ترکیبی

جهت ساخت روف گاردن یا بام سبز روش‌های دیگری نیز وجود دارد. روش ترکیبی همانطور که از نامش پیداست، ادغام روش متمرکز و گسترده می‌باشد. در این روش سعی می‌شود تا از نقاط قوت دو روش یاد شده بهره گرفت، اما از نقاط ضعف آنها دوری کرد. امروزه روشهای ترکیبی نیز طرفداران خاص خود را دارند.

روش چهارم – سیستم مدولار یا جعبه گیاه

آیا می‌خواهید با پرطرفدارترین روش طراحی و اجرای روف گاردن در ایران آشنا شوید؟ سیستم مدولار روشی است که در آن پوشش گیاهی و درختان در یک محفظه مخصوص قرار گرفته و به صورت مجزا از کف گاردن رشد می‌کنند. به سبب ویژگی‌هایی که این روش دارد، محبوبیت آن در داخل کشور روز به روز در حال افزایش است. در روش‌های غیر مدولار محیط کاشت لایه‌ای است که با سطح بام سبز پیوستگی دارد.

فواید اجرای روف گاردن

اگرچه پیش از این به امتیازات مثبت اجرای روف گاردن اشاره کرده‌ایم، اما در این بخش قصد داریم به طور کامل‌تر فواید شبیه سازی فضای سبز در قسمت‌های مختلف آپارتمان از جمله سقف را بررسی کنیم. با ساخت و راه اندازی باغ در پشت بام یا حتی تراس شما می‌توانید از مزایای زیر لذت ببرید:

• طراحی بام سبز در پشت بام به معنای واقعی کلمه جذاب است و می‌تواند یک چشم انداز خارق العاده از ساختمان خلق کند.
• شاید باورش سخت باشد، اما روف گاردن می‌تواند تا حدودی مانع آلودگی صوتی شود. این گزینه مناسب افرادی است که در شهرهای شلوغ و پر ازدحام زندگی می‌کنند.
• علاوه بر عایق بودن در برابر صدا، روف گاردن می‌تواند یک عایق مناسب در برابر سرما و گرما باشد. همین موضوع به کاهش مصرف انرژی در فصول گرم و سرد سال کمک می‌کند.
• اگر احساس خستگی می‌کنید، روف گاردن این اجازه را به شما می‌دهد ساعت‌ها در یک منظره خاص استراحت کنید.
• طبیعتا ایجاد یک فضای سبز در فضای خانه باعث تصفیه هوا می‌شود.
• چنانچه به کشاورزی علاقه‌مند هستید، وقتتان را تلف نکنید. امکان کاشت میوه و سبزیجات در این فضا وجود دارد.
• بازی کردن کودکان در روف گاردن نیز در نوع خود گزینه جالبی به نظر می‌رسد.
• به طور طبیعی ساخت روف گاردن در پشت بام یا تراس باعث افزایش قیمت ملک می‌شود.

معایب اجرای روف گاردن

 

مشابه تمامی تکنیک‌های ساختمان سازی، طراحی و اجرای بام سبز نیز از معایبی برخوردار است که باید قبل از آغاز پروژه با آن آشنا باشید. البته بسیاری از این معایب با کارشناسی دقیق قابل پیشگیری می‌باشد. به همین دلیل بهتر است اجرای Roof garden را به یک تیم متخصص بسپارید. در ادامه برخی از مهمترین ویژگی‌های منفی ساخت فضای سبز در سقف خانه ارائه شده است:

• طراحی، ساخت و نگهداری از روف گاردن هزینه زیادی دارد.
• در فضاهای کوچک امکان ساخت بام سبز وجود ندارد.
• با توجه به نحوه ساخت روف گاردن، باید بدانید وزن زیادی به ساختمان وارد می‌شود. این وزن، خصوصا اگر کارشناسی شده نباشد، منجر به وارد شدن خسارت به ساختمان خواهد شد.
• تنها باید از پوشش گیاهی متناسب با آب و هوای منطقه در بام سبز استفاده کرد، نه پوشش گیاهی مورد علاقه.
• حفظ و نگهداری از فضای سبز در پشت بام پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.
• چنانچه طراحی فضا اصولی نباشد، امکان نفوذ آب و حتی ریشه گیاهان به سقف وجود دارد.

 

گیاهان مناسب جهت طراحی و اجرای روف گاردن

 

اگرچه گیاه یا گیاهان انتخابی در اجرای بام سبز تا حدود زیادی به سلیقه شما بستگی دارند، اما به هر حال باید قبول کرد امکان استفاده از هر پوشش گیاهی در پشت بام وجود ندارد. مهمترین معیار در انتخاب گیاهان مناسب شرایط آب و هوایی است. گیاه انتخاب شده برای پوشش گیاهی باید در مقابل گرما و نور خورشید مقاومت خوبی داشته باشد. از طرفی میزان پایداری گیاه در مقابل بادهای شدید نیز اهمیت بسزایی دارد. این موارد به آب و هوای منطقه وابسته است. همچنین توصیه می‌شود از گیاهی استفاده کنید که رشد ریشه آنها محدودتر باشد.

فاکتورهایی که در انتخاب گیاه مناسب روف گاردن باید به آن توجه کنید، عبارتند از:

• نور
• میزان آبیاری
• شرایط آب و هوایی
• میزان ریشه دوانی
• دمای مورد نیاز
• عمق مناسب برای کاشت در خاک
• میزان باد منطقه
• طیف رنگی روف گاردن

پوشش گیاهی مناسب روف گاردن
ساکولنت	گل ناز (گل صخره‌ای)
چمن	آرمریا – چمن هلندی
درختچه	اسطوخودوس – انار – کامیس پاریس چند کله – نی خیزران – شمشاد ژاپنی – توری – فیتونیا – یاس هلندی – میخک هندی
درخت	انواع کاج – انواع سرو – ماگنولیا
گیاهان فصلی	شمعدونی – تاج خروس – گازانیا – رعنا – اطلسی – جعفری – آهار – کوکب
گل بوته ای	نسترن سفید – مریم گلی – شمشاد سبز – شمشاد نقره ای – بربریس قرمز – زرشک – رزمارینوس – نسترن سفید
گیاه	بومادران – مینا – آستیلب – آجوکا – طاووسی – کاغذی

 

خاک مناسب جهت طراحی و اجرای روف گاردن

 

خاک نیز نقش بسزایی در ساخت Roof garden دارد. استفاده از خاک نامناسب جهت پروژه تنها باعث افزایش فشار روی ساختمان شده و مشکلات عدیده‌ای برای ساکنین ایجاد می‌کند. از جمله این مشکلات نفوذ آب به سقف است که می‌تواند باعث نم دادن سقف شود. بنابراین در زمان ساخت فضای سبز اهمیت انتخاب خاک بسیار زیاد است. شاید بپرسید از چه خاکی باید استفاده شود؟ اولین نکته وزن خاک است که باید پایین باشد. نکته بعدی در انتخاب خاک مناسب قدرت بالا در جذب آب است. خاک باید بتواند به خوبی آب باران و آبیاری را به خود جذب کند. از طرفی مغذی بودن از ویژگی‌هایی است که باید در انتخاب این محصول مورد توجه قرار بگیرد.

هزینه اجرای روف گاردن یا بام سبز

 

اجرای روف گاردن از پیچیدگی‌های زیادی برخوردار است که عملا امکان قیمت گذاری برای آن را مشکل می‌کند. در زمان ساخت گاردن در پشت بام مسائل زیادی وجود دارد که باید بررسی شود. برای مثال باید به سوالات زیر پاسخ دهید:

• از چه سیستمی (گسترده، متمرکز، ترکیبی، مدولار) برای ساخت روف گاردن استفاده می‌کنید؟
• چه مساحتی را به باغ تبدیل می‌کنید؟
• روف گاردن مدنظر شما بتنی است یا چوبی؟
• چه تجهیزاتی نیاز دارید؟ آلاچیق، مبل، باربیکیو یا …؟
• پوشش گیاهی فضای سبز شما چه باشد؟

این موارد تنها بخشی از سوالاتی است که برای قیمت گذاری دقیق ساخت روف گاردن باید پاسخ داده شود. فاکتورهای بی‌شمار دیگری وجود دارند که در قیمت نهایی پروژه تاثیرگذار هستند. هر زمان پاسخ به این سوالات به صورت کامل مشخص شد، امکان برآورد قیمت Roof garden نیز میسر می‌شود.

اما در سال 1402 هزینه اجرای روف گاردن بین 1میلیون و 600 هزار تومان تا مبلغ 3 میلیون تومان برای هر متر مربع برآورد میشود. این مقدار هزینه برای یک کار استاندارد در نظر گرفته میشود. شرکت گلیران در این زمینه به شما مشاوره رایگان برای هزینه بام سبز را ارایه میدهد.

شرکت گلیران تخصصی ترین و حرفه ای ترین شرکت طراحی و اجرای روف گاردن و بام سبز تهران

شاید تا پیش از خواندن این مقاله این سوال برایتان مطرح بود که روف گاردن چیست و چه کاربردی دارد؟ اکنون ضمن رسیدن به پاسخ این سوالات احتمالا علاقه مند به ساخت فضای سبز در پشت بام یا حتی تراس خانه شده باشید. اجازه دهید موضوعی را با شما مطرح کنم. ساخت روف گاردن نه‌تنها هزینه نیست، بلکه می‌تواند یک سرمایه گذاری باشد.

اگر از تاثیرات مثبتی که روف گاردن بر روی سلامتی و شادابی شما ایجاد می‌کنند، چشم پوشی کنیم، یک نکته قابل ذکر است. طراحی و اجرای روف گاردن یا بام سبز ارزش ملک شما را نیز افزایش می‌دهد.

با این حال طراحی Roof garden یک امر تخصصی محسوب می‌شود، پس اگر به یک تیم بی تجربه و غیر حرفه‌ای واگذار شود، نه تنها کارآمد نیست، بلکه آثار زیانباری روی ساختمان شما ایجاد خواهد کرد. چنانچه به دنبال ساخت روف گاردن در بخشی از ساختمان هستید، کافی است به یک تیم حرفه‌ای و باسابقه نظیر گلیران اعتماد کنید. ما پس از تجربیات ارزشمندی که در طول سالیان دراز کسب کرده‌ایم، آماده خدمت رسانی به شما عزیزان هستیم.